กรดทรานเอกซามิก (Tranexamic acid) ชนิดรับประทาน ถูกขึ้นทะเบียนในประเทศไทยให้ใช้เป็นยารักษาภาวะเลือดไหลหยุดยากและเลือดออกรุนแรงมากผิดปกติ เนื่องจากมีฤทธิ์ในการทำให้เลือดหยุด

ต่อมามีข้อมูลพบว่า สามารถช่วยลดการสร้างเม็ดสีผิวได้ จึงมีการนำมาให้เสริมการรักษาฝ้าแบบ Off-label เนื่องจากส่งผลให้ฝ้าและรอยดำจางลงได้ด้วย

1. Tranexamic acid ทำให้ฝ้าจางลงได้อย่างไร

Tranexamic acid (TXA) เป็น potent plasmin inhibitor กลไกที่เชื่อว่าช่วยให้ฝ้าและรอยดำดีขึ้นได้ คือ

1. ยับยั้งการหลั่งสารอักเสบที่จะไปกระตุ้นการสร้างเม็ดสี (Inhibit PGE2-stimulated human epidermal melanocytes)
2. แย่งจับเอนไซม์ไทโรซิเนส ทำให้การสร้างเม็ดสีลดลง
3. ช่วยลดการสร้างและการขยายตัวของหลอดเลือดใต้ผิวซึ่งทำให้เกิดฝ้าตามมา (Antiangiogenic effect on vascular component of melasma) ซึ่งกลไลข้อนี้ช่วยให้ฝ้าเลือดดีขึ้นได้

2. TXA ชนิดรับประทาน กับ การรักษาฝ้า

มีข้อมูลของการใช้ TXA ชนิดรับประทานในระยะเวลาสั้นไม่เกิน 3-4 เดือน เพื่อช่วยในการรักษาฝ้าและลดการเกิดรอยดำตามหลังการทำหัตถการ เช่น เลเซอร์ เป็นต้น
ซึ่งพบว่าสามารถช่วยให้ฝ้าจางลงชั่วคราวได้ดี แต่ยังถือว่าเป็น Off-label use เพราะยามีผลข้างเคียงที่สำคัญและรุนแรง คือ ทำให้เกิดลิ่มเลือดซึ่งสามารถอุดตันเส้นเลือดในอวัยวะต่าง ๆ ได้ เช่น สมอง ปอด หัวใจ เส้นเลือดที่ขา ที่ตา หรือที่ไต หากมีอาการรุนแรงอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้
ดังนั้น จึงแนะนำให้อยู่ในการดุลยพินิจของแพทย์เท่านั้น

3. Tranexamic acid ชนิดทา กับ การรักษาฝ้า

มีการศึกษาการลดลงของเม็ดสีผิว (MASI score) เมื่อเปรียบเทียบการทา TXA ในรูปแบบต่าง ๆ ที่พบว่าผลใกล้เคียงกับ 3-4% hydroquinone (ขึ้นกับงานวิจัย) เมื่อทาระยะเวลานาน 12 สัปดาห์ ดังนี้
✔️ 2% TXA formulation
✔️ 3% TXA solution และ cream
✔️ 5% TXA liposome, gel, solution
ดังนั้น การใช้ tranexamic acid ชนิดทาจึงอาจใช้เป็นอีกทางเลือกเพื่อเสริมการรักษาฝ้า แทนการใช้ hydroquinone ชนิดทา และรูปแบบทาอาจใช้ได้อย่างปลอดภัยกว่าในกรณีที่มีข้อห้ามของการใช้ยา tranexamic acid ชนิดกิน

4. ใช้ Tranexamic acid ทาร่วมกับสกินแคร์อื่นที่ช่วยเรื่องฝ้าได้หรือไม่

ใช้ได้ค่ะ แนะนำว่าอาจลองมองหาส่วนประกอบเสริมการยับยั้งกลไกการเกิดฝ้า เพื่อเสริมประสิทธิภาพให้ดีขึ้น
เช่น
✔️ กลุ่มยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนส (Tyrosinase inhibitors) เช่น kojic acid, arbutin, licorice, ascorbic acid, resorcinol, acetyl glycyl beta-alanine
✔️ กลุ่มยับยั้งการขนส่งเมลานินไปที่ผิวหนังชั้นบน (Melanin transfer inhibition) เช่น niacinamide 4%, soybean, acetyl glycyl beta-alanine
✔️ กลุ่มเร่งการผลัดเซลล์เม็ดสีส่วนเกินที่ผิวชั้นบน (Increased epidermal turnover) เช่น glycolic acid, salicylic acid

มีข้อมูลการใช้ 3% TXA + 1% kojic acid + 5% niacinamide พบว่า ช่วยให้สิ่งเหล่านี้ดีขึ้นเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ใน 2 สัปดาห์
• รอยดำหลังการอักเสบ (PIH)
• ฝ้า (Melasma)
• สภาพผิวและความสม่ำเสมอของสีผิว (Skin texture & tone homogeneity)
และค่อย ๆ ดีขึ้นไปอีกจนถึง 12 สัปดาห์ ร่วมกับ ตรวจด้วย Mexameter® พบว่า melanin index ลดลงชัดเจน

PRACTICAL POINT

ปัจจุบันเริ่มมีสกินแคร์ที่มีส่วนผสมของ Tranexamic acid มากขึ้นเรื่อย ๆ และหากเพิ่มเติมส่วนผสมอื่นที่ยับยั้งการสร้างเม็ดสีผิวได้หลายกลไกก็จะช่วยเสริมประสิทธิภาพการรักษาฝ้าที่ดีขึ้น
เช็คลิสต์ที่เสริมกัน ได้แก่
สกินแคร์กลุ่มยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนส
สกินแคร์กลุ่มยับยั้งการขนถ่ายเม็ดสีผิว
สกินแคร์กลุ่มผลัดเซลล์ผิว
มอยซ์เจอไรเซอร์บำรุงกำแพงผิว
ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวจากแสงแดด

ตัวอย่างเช่น Melan Trans3X concentrate หรือ Melan Trans3X gel cream
ซึ่งมีส่วนผสมหลายอย่างที่ออกฤทธิ์ยับยั้งได้หลายกลไกการเกิดฝ้าข้างต้น [อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมท้ายบทความ]

BOTTOM LINE

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการรักษาฝ้าให้หายขาดได้อย่างถาวร การใช้ยารับประทานหรือสกินแคร์ Tranexamic acid เพียงเพื่อช่วยให้ฝ้าจางลงชั่วคราวเท่านั้น ยังต้องอาศัยการรักษาวิธีอื่นร่วมด้วย หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง เช่น ฮอร์โมน ยาบางชนิด และจำเป็นต้องกันแดดอย่างเคร่งครัดไปตลอด เพื่อช่วยลดโอกาสการกลับมาเข้มขึ้นของฝ้าซ้ำได้อีก

ถ้าหากยังไม่ได้ผล แนะนำปรึกษาแพทย์เฉพาะทางผิวหนังพิจารณาเพิ่มเติมการรักษาอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ยารับประทาน หัตถการต่าง ๆ และเลเซอร์ เป็นต้น

ด้วยความปรารถนาดี

References

Clin Cosmet Investig Dermatol. 2021;14:1165-1171.
J Clin Aesthet Dermatol. 2019 Aug;12(8):E73-E74.
Exp Dermatol. 2019;28(6):704-708.
J Drugs Dermatol. 2019;18(5):454-459.
Cutis. 2018 February;101(2):E7-E8
Acta Derm Venereol. 2017 Jul 6;97(7):776-781.

[Disclaimer] สนับสนุนความรู้โดย Mesoesthetic

Melan Trans3X concentrate
สูตรเข้มข้นเหมาะสำหรับผิวที่มีปัญหาฝ้า รอยดำจากการอักเสบ รอยดำจากการเสียดสีซอกพับรักแร้ขาหนีบ
ส่วนประกอบหลัก
▫️1.8% Tranexamic acid ออกฤทธิ์ยับยั้งในกระบวนการสร้างเม็ดสีผิว
▫️5% Enzymacid complex ได้แก่ lactic, mandelic, salicylic acid, biotechnological enzyme ช่วยผลัดเซลล์ผิวเก่าที่เสื่อมสภาพ สีผิวแลดูสม่ำเสมอขึ้น
▫️2% Tyr control complex ได้แก่ kojic acid, biotechnologic plankton extract, tyr control peptide และ Acetyl glycyl beta-alanine* ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนสและยับยั้งกระบวนการขนถ่ายเม็ดสีผิว
▫️5% Niacinamide ช่วยยับยั้งการขนถ่ายเม็ดสีผิว

Melan Trans3X gel cream
สูตรนี้อ่อนโยนและระคายเคืองน้อยกว่า
เหมาะสำหรับผิวแพ้ระคายเคืองง่าย
ส่วนประกอบหลัก
▫️1.5% Tranexamic acid
▫️1.5% Hydroxyacid complex ได้แก่ lactic, salicylic acid
▫️2% Tyr control complex ได้แก่ kojic acid, biotechnologic plankton extract, tyr control peptide และ Acetyl glycyl beta-alanine*
▫️3% Niacinamide

หมายเหตุ

*Acetyl glycyl beta-alanine คือ สารตัวหนึ่งที่ออกฤทธิ์ช่วยลดการสร้างเม็ดสีผิวได้หลายกลไก เช่น ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนส, ยับยั้งการขนถ่ายเม็ดสีผิว มีข้อมูลการใช้ความเข้มข้น 2% นาน 56 วัน ช่วยแก้ปัญหาจุดด่างดำจากการอักเสบผิวได้

**ผลลัพธ์การตอบสนองต่อผลิตภัณฑ์ขึ้นกับสภาพผิวแต่ละบุคคล

***ข้อมูลเพิ่มเติมคลิ๊กที่นี่ https://mesoestetic-th.com/promotion2-melantran3x/?ref=4433

บทความลิขสิทธิ์ Copyright © HELLO SKIN by หมอผิวหนัง All rights reserved.