สำหรับประชาชนทั่วไป

หากพบเจอผื่นที่มีลายคล้ายหนุมานหรือลายไม้แบบในรูป ควรต้องไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาโรคที่อาจเกี่ยวข้อง เช่น โรคมะเร็งของอวัยวะภายใน โรควัณโรค เป็นต้น

สำหรับบุคลากรทางการแพทย์

อ่านต่อค่ะ

เห็นภาพนี้จากวารสารโรคผิวหนัง JAAD เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว อดไม่ได้ที่จะนำมาให้เรียนกัน จำได้ว่าเป็นโรคที่เคยออกสอบทั้งบอร์ดอายุรศาสตร์และบอร์ดตจวิทยาค่ะ

Diagnosis

Erythema gyratum repens (EGR)

Clinical feature

สิ่งที่เห็นคือ ผื่นที่ดูคล้าย หนุมาน หรือ เหมือนลายไม้ ซึ่งบรรยายเป็นภาษาทางการแพทย์ได้ว่า multiple, annular or polycyclic, erythematous lesions with scale at their edges in “wood-grain or zebra-liked” pattern ซึ่งผื่นนี้จะสามารถขยายตัวลามออกได้เร็วถึง 1 cm/day เลยทีเดียว

Pathogenesis

เชื่อว่าเกิดจาก cross reaction ระหว่าง tumor กับ antigen ที่บริเวณ basement membrane zone ที่ผิวหนัง

Association

โรคนี้ถือเป็น cutaneous paraneoplastic syndrome โดย 70% มักพบ CA lung มากที่สุด, CA breast, CA esophagus และ CA stomach ตามลำดับ
โดยรอยโรคนี้อาจเกิดขึ้นตั้งแต่ 1 ปีก่อนและหลังจากการวินิจฉัยมะเร็งข้างต้น

นอกจากนั้น ยังอาจพบในภาวะที่ไม่ใช่มะเร็ง ได้แก่ Pulmonary tuberculosis หรืออาจยังไม่พบสาเหตุใดๆในขณะนั้นก็ได้

EGR-liked lesion

ผื่นในโรคอื่นที่คล้ายกันที่ต้อง diffential diagnosis กับโรคนี้ ได้แก่
• Erythrokeratodermia variabilis
• Resolving pityriasis rubra pilaris
• Autoimmune bullous diseases, in particular bullous pemphigoid (both paraneoplastic and classic)
• Epidermolysis bullosa acquisita
• Mycosis fungoides
• Resolving psoriasis
• Hypersensitivity reactions to azathioprine
• Urticarial vasculitis
• Autoimmune connective tissue diseases, primarily lupus erythematosus
• Sjogren syndrome
• Tinea imbricata

Treatment

ผื่นมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกับมะเร็งที่เป็นเหตุ (parallel course)โดยหากได้รับการรักษาจนมะเร็งต้นเหตุหาย ผื่นก็จะสามารถหายไปได้เอง และในทางกลับกันการเกิดขึ้นใหม่ของผื่น อาจทำให้ต้องสงสัยว่ามีการกลับเป็นซ้ำ (recurrent) หรือมีการลุกลาม (metastasis) ของมะเร็งนั้นหรือไม่

▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️
Reference
• ภาพจาก https://www.jaad.org/article/S0190-9622(10)02157-2/fulltext
• Bolognia 4th edition p.329-330